'Geef ondernemers sneller automatisch een vergunning'

Burgers en bedrijven moeten in veel meer gevallen dan nu automatisch een vergunning krijgen als de overheid niet binnen de wettelijke termijn een besluit neemt.

Dat zegt voorzitter Steven van Eijck van Actal, het adviescollege dat moet helpen om de regeldruk voor burgers en bedrijven te verminderen. Het principe van automatische vergunningverlening als de overheid niet of te laat besluit, staat bekend als 'lex silencio positivo'. Deze aanpak bestond al langer voor bouwvergunningen, monumentenvergunning en enkele vergunningen uit de Mededingingswet. Het kabinet heeft dit principe eerder van toepassing verklaard op tientallen andere vergunningen.

Kabinet
Actal-voorzitter Van Eijck zegt in een brief aan Kamerleden dat hij het kabinet heeft geadviseerd om het principe van lex silencio op alle vergunningen toe te passen, tenzij dat echt niet mogelijk is. In de aanpak van het kabinet zijn maar liefst 564 vergunningstelsels om 'technisch-juridische redenen' uitgesloten, stelt Van Eijck.

Volgens hem moet deze aanpak worden heroverwogen, omdat in veel gevallen die nu worden uitgesloten de automatische vergunningverlening bij overheidsfalen wel degelijk kan worden toegepast. Uit eerder onderzoek is gebleken dat alleen al de gemeenten in 20% van de aanvragen de vergunningen niet op tijd wordt verleend.

Bezwaarschriftprocedures
Ook adviseert Actal het kabinet om na te gaan of en op welke manier lex silencio positivo kan worden uitgebreid naar andere toepassingen, zoals overheidssubsidies, fiscale regelingen en bezwaarschriftprocedures. Van Eijck constateert verder dat het kabinet bezig is de beslistermijnen op te rekken, zodat de overheid veel minder snel in gebreke blijft bij het verlenen van vergunningen. Hij vindt dat geen goede zaak.

De VVD-fractie in de Tweede Kamer heeft inmiddels aangehaakt bij de oproep van Actal. Het nieuwe liberale Kamerlid Ton Elias heeft de bij behandeling van implementatie van Europese wetgeving een motie ingediend waarin het kabinet wordt gevraagd de toepassing van lex silencio positivo niet te beperken tot 45 regelingen, maar het principe veel vaker toe te passen. Het kabinet wordt gevraagd om vóór 1 mei met een overzicht te komen.

Slapen
'Reageren binnen de gestelde termijn hoort normaal te zijn', aldus Elias. 'Er kan veel meer dan het kabinet nu wil. En als ergens een ambtenaar heeft zitten slapen, dan moet de vergunning er gewoon komen.' Volgens hem is er voor overheden die falen met hun beslistermijnen altijd nog een nooduitgang. 'Zo'n overheid kan een beroep doen op het algemeen belang als er echt iets misgaat.'

Overigens heeft de Raad van State zich eerder tegen het principe van lex silencio gekeerd omdat bij automatische vergunningverlening publieke belangen of belangen van derden in het geding komen. Anderen draaien volgens de Raad dan op 'voor het gebrek aan voortvarendheid' van de overheid.